Στην ψηφιακή εποχή, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας πολλών παιδιών. Ωστόσο, όταν η χρήση τους γίνεται υπερβολική, μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό, επηρεάζοντας την ψυχική υγεία, την κοινωνικοποίηση και τις σχολικές επιδόσεις.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), ο “διαταραγμένος παιχνιδιού” (gaming disorder) χαρακτηρίζεται ως έλλειψη ελέγχου στον χρόνο παιχνιδιού, προτεραιότητα έναντι άλλων δραστηριοτήτων και συνέχιση παρά τις
αρνητικές συνέπειες. Σε αυτό το άρθρο, εξετάζουμε πώς οι γονείς μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα με επιστημονικές στρατηγικές και να υποστηρίξουν τα παιδιά τους μέσω ανοιχτής επικοινωνίας.
- Κατανόηση του Εθισμού στα Video Games
Ο εθισμός στα παιχνίδια δεν σχετίζεται μόνο με τον χρόνο οθόνης, αλλά με τη συναισθηματική εξάρτηση. Σύμφωνα με την παιδοψυχολογία, τα παιδιά μπορεί να καταφεύγουν στα games για να διαχειριστούν άγχος, μοναξιά ή χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η αναγνώριση των βαθύτερων αιτιών είναι κρίσιμη για μια ολιστική προσέγγιση.
Σημαντικές Έρευνες:
Μελέτες δείχνουν ότι το 3% των παιδιών παγκοσμίως πληρούν τα κριτήρια για διαταραγμένο παιχνιδιού (Journal of Adolescent Health, 2020). Η υπερδιέγερση του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου κατά το gaming μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορική εξάρτηση. - Ποιες είναι οι Πιθανές Ενδείξεις Εθισμού;
Οι γονείς πρέπει να παρατηρούν συμπτώματα όπως:
Παράβλεψη υποχρεώσεων (σχολείο, οικογενειακές δραστηριότητες).
Επιθετικότητα ή θυμός όταν απομακρύνονται από την οθόνη.
Απώλεια ενδιαφέροντος για χόμπι ή φίλους.
Ψυχοσωματικά συμπτώματα (πονοκέφαλοι, διαταραχές ύπνου). - Πώς να Συζητήσετε το Θέμα με το Παιδί Σας; Βασικές Αρχές Παιδοψυχολογίας
Α. Επίτευξη Εμπιστοσύνης με Εμπάθεια
Αποφύγετε την κατακριτική γλώσσα. Χρησιμοποιήστε “ανοιχτές ερωτήσεις” για να
κατανοήσετε τα κίνητρά τους:
“Ποια games σου αρέσουν περισσότερο και γιατί;”
“Πώς αισθάνεσαι όταν παίζεις για πολλές ώρες;”
Β. Αποφυγή Συγκρούσεων
Αντί να μιλάτε για “εθισμό”, εστιάστε στη ισορροπία:
“Μαζί μπορούμε να βρούμε τρόπους να έχεις χρόνο και για άλλα πράγματα που
σου αρέσουν.”
Γ. Κοινή Δημιουργία Σχεδίου
Συμφωνήστε σε ρυθμίσεις οθόνης:
Χρόνος gaming ανά ημέρα (π.χ., 1-2 ώρες).
“Zones χωρίς οθόνες” (π.χ., τραπέζι, κρεβατοκάμαρα). - Στρατηγικές Διαχείρισης με Βάση την Παιδοψυχολογία
Α. Εναλλακτικές Δραστηριότητες
Προσφέρετε επιλογές που καλύπτουν τις ίδιες ψυχολογικές ανάγκες (π.χ., αθλητισμός
για κοινωνικοποίηση, δημιουργικά χόμπι για αυτοεκτίμηση).
Β. Μοντελοποίηση Συμπεριφοράς
Τα παιδιά μιμούνται τους γονείς. Περιορίστε τη δική σας χρήση ψηφιακών συσκευών και προτείνετε οικογενειακές δραστηριότητες (π.χ., επιτραπέζια παιχνίδια).
Γ. Θετικές Ενισχύσεις
Επαινέστε τις προσπάθειές τους να ακολουθήσουν το πρόγραμμα. Χρησιμοποιήστε σύστημα ανταμοιβών (π.χ., επιπλέον χρόνο gaming για καλές πράξεις).
Δ. Επαγγελματική Βοήθεια
Αν τα συμπτώματα επιμένουν, συμβουλευτείτε παιδοψυχολόγο ειδικευμένο σε τεχνολογικούς εθισμούς.
- Βιβλία για Επιπλέον Ανάγνωση
- “Glow Kids” του Dr. Nicholas Kardaras
o Αναλύει τον αντίκτυπο των οθονών στην εγκεφαλική ανάπτυξη και
προσφέρει πρακτικές λύσεις. - “Reset Your Child’s Brain” της Dr. Victoria Dunckley
o Παρουσιάζει ένα πρόγραμμα “ψηφιακής νηστείας” για την αποκατάσταση
συμπεριφορικών διαταραχών. - “The Art of Screen Time” της Anya Kamenetz – Εστιάζει στην ισορροπία μεταξύ τεχνολογίας και πραγματικού κόσμου με βασισμένες σε έρευνα συμβουλές.
“Playful Parenting” του Dr. Lawrence J. Cohen
Υπογραμμίζει τη σημασία του παιχνιδιού για τη συναισθηματική σύνδεση και την ανάπτυξη.
Photo by Tima Miroshnichenko
Συμπέρασμα
Η αντιμετώπιση του εθισμού στα games απαιτεί κατανόηση, υπομονή και μια συνεργαστική προσέγγιση. Με γνώσεις από την παιδοψυχολογία και ανοιχτή επικοινωνία, οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν υγιείς συνήθειες. Θυμηθείτε: το κλειδί δεν είναι η απόλυτη αποφυγή, αλλά η εκπαίδευση για μια ισορροπημένη ψηφιακή ζωή.
