Ο καθένας μας έχει βρεθεί σε αυτή τη «μυστηριώδη» κατάσταση: συζητάμε με τους φίλους μας για ένα πιθανό ταξίδι στην Ιταλία, και, χωρίς καν να έχουμε αναζητήσει κάτι σχετικό στο διαδίκτυο, οι οθόνες στα κινητά τηλέφωνα μας γεμίζουν ξαφνικά με διαφημίσεις για οικονομικές πτήσεις προς το Μιλάνο ή τη Ρώμη.
Προτείνουμε στον σύντροφό μας να δοκιμάσουμε το νέο εστιατόριο που άνοιξε στην πόλη και, σαν να διαβάζει τη σκέψη μας, το smartphone αρχίζει να μας προτείνει κριτικές και παρουσιάσεις του. Σαν να μην έφταναν αυτά, διαβάζουμε ότι η Apple αναγκάστηκε να πληρώσει αποζημίωση ύψους 95 εκατομμυρίων δολαρίων έπειτα από αγωγή που τη φέρνει αντιμέτωπη με κατηγορίες ότι η Siri ηχογραφούσε τους χρήστες της χωρίς τη συγκατάθεσή τους, χρησιμοποιώντας τις συνομιλίες τους για στοχευμένες διαφημίσεις. Λογικό, λοιπόν, να μας γεννιέται το ερώτημα: μας ακούει, τελικά, το κινητό μας κρυφά;
Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο της Washington Post, πολλές εφαρμογές και σύγχρονες τεχνολογίες, όπως τα chatbots και οι ψηφιακοί βοηθοί, έχουν τη δυνατότητα να ανιχνεύουν την τοποθεσία μας, να καταγράφουν τη δραστηριότητά μας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να αποθηκεύουν τη φωνή μας χωρίς τη συναίνεσή μας. Και παρότι αυτό χρησιμοποιείται κυρίως για διαφημιστικούς σκοπούς, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν τα δεδομένα μας αξιοποιούνται και για άλλες, λιγότερο εμφανείς χρήσεις.
Ωστόσο, ο David Choffnes, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Northwestern, αμφισβητεί ότι οι διαφημίσεις που εμφανίζονται στις συσκευές μας σχετίζονται με όσα «ακούει» το μικρόφωνο του κινητού μας. Όπως εξηγεί, οι τεχνολογικοί κολοσσοί διαθέτουν ήδη τεράστιες ποσότητες δεδομένων για τον καθένα μας, από το ιστορικό αναζητήσεών μας μέχρι τις αγοραστικές μας προτιμήσεις, γεγονός που καθιστά περιττή την υποκλοπή φωνητικών συνομιλιών. Με λίγα λόγια, δεν χρειάζεται καν να μας «κρυφακούνε» για να γνωρίζουν τι μας ενδιαφέρει.
Μάλιστα, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου είμαστε βέβαιοι ότι δεν έχουμε αναζητήσει ποτέ το όνομα ενός εστιατορίου, ενδέχεται να το έχει κάνει κάποιος άλλος από τη συσκευή του, χρησιμοποιώντας το ίδιο WiFi δίκτυο. Ακόμη πιθανότερο είναι το γεγονός ότι οι αλγόριθμοι «προβλέπουν» τις προτιμήσεις μας, βασιζόμενοι σε προηγούμενες διαδικτυακές μας συμπεριφορές. Αν, για παράδειγμα, έχουμε ψάξει πρόσφατα σε οδηγούς πόλης ή έχουμε παραγγείλει συγκεκριμένα είδη φαγητού μέσω κάποιας εφαρμογής, οι διαφημίσεις ενδέχεται να μας προτείνουν ένα νέο εστιατόριο που ταιριάζει με τα γούστα μας.
Οι ειδικοί της Washington Post εξηγούν, επίσης, ότι ακόμη και αν οι εταιρείες επιδίδονταν σε εκτεταμένη παρακολούθηση των συνομιλιών μας, η μπαταρία του κινητού μας θα εξαντλούνταν πολύ πιο γρήγορα, καθώς το μικρόφωνο θα λειτουργούσε αδιάκοπα. Παρόλα αυτά, η πρόσφατη δικαστική υπόθεση κατά της Apple αποδεικνύει πως η συλλογή δεδομένων και η χρήση τους για διαφημιστικούς σκοπούς δεν γίνεται πάντα με απόλυτη διαφάνεια. Τόσο η Apple όσο και άλλες εταιρείες έχουν παραδεχτεί ότι ορισμένες ηχογραφήσεις αποθηκεύονται και ελέγχονται από αλγορίθμους αλλά και από ανθρώπινους αναλυτές, με στόχο τη βελτίωση της απόδοσης των υπηρεσιών φωνητικής αναγνώρισης.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι σε μελέτη του 2020, ο Choffnes διαπίστωσε πως οι ψηφιακοί βοηθοί δεν ενεργοποιούνται πάντα αποκλειστικά τη στιγμή που τους καλούμε. Αυτό σημαίνει πως ενδέχεται να καταγράφουν ήχους και συνομιλίες μας σε στιγμές που δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει. Και η σκέψη ότι μπορεί να μας «ακούν» χωρίς τη συγκατάθεσή μας, ακόμη και αν δεν χρησιμοποιούν αυτά τα δεδομένα για διαφημιστικούς σκοπούς, δεν παύει να είναι ανησυχητική.
