Η Φορμαέλα Αράχωβας Παρνασσού είναι ένα γευστικό ωχροκίτρινο τυρί που παράγεται από το γάλα ζώων που εκτρέφονται αποκλειστικά ενός των διοικητικών ορίων του δήμου Αράχωβας Παρνασσού του νομού Βοιωτίας.
Η Αράχωβα είναι χτισμένη σε μία πλαγιά του Παρνασσού, που καταλήγει σε μία χαράδρα, στο βάθος της οποίας ρέει ο ποταμός Πλείστος. Το μέσο υψόμετρο του οικισμού είναι 950 μέτρα. Ο οικισμός βρίσκεται πάνω στην κύρια οδό που συνδέει από την αρχαιότητα τους Δελφούς και την Θήβα και την πεδιάδα της Άμφισσας με την Βοιωτία.
Η παραγωγή ακολουθεί την διαθεσιμότητα του κατσικίσιου και του πρόβειου γάλακτος. Συνήθως οι φρέσκες εκδοχές του είναι διαθέσιμες το πρώτο εξάμηνο του χρόνου, ενώ το Φθινόπωρο και στις αρχές του Χειμώνα βρίσκουμε τις πιο ώριμες εκδοχές του.
Το ιδιαίτερο κυλινδρικό της σχήμα το παίρνει από τα πλεκτά καλαθάκια από ξύλο λυγαριάς, στα οποία τοποθετείται για την ωρίμανσή της, σχηματίζοντας μια σκληρή φυσική κρούστα.
Έχει ελαστική υφή, γεύση μέτρια αλμυρή και πικάντικη επίγευση που όμως αναδεικνύεται όταν είναι ψημένη.
Κυκλοφορεί σε κυλινδρικά «μπαστούνια» βάρους περίπου 500 γραμμαρίων. Με την ωρίμανση σχηματίζει μια λεπτή κιτρινωπή επιδερμίδα, ενώ η μάζα του είναι συμπαγής, ελαστική, χωρίς οπές, με υποκίτρινο χρώμα. Η μέγιστη υγρασία ορίζεται στο 50% κατά βάρος και η ελάχιστη λιποπεριεκτικότητα στο 40% επί ξηρού. Το αλάτι συνήθως βρίσκεται γύρω στο 2,5%.
Η Φορμαέλα Αράχωβας Παρνασσού είναι προϊόν με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) από το 1996.
Τσέκαρε κι αυτά: