Η Έκθεση «Ελληνικό Τοπίο» του Άρη Λιάκου, παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης από την Πέμπτη 30 Ιανουαρίου έως και την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου. Ο Ομότιμος Καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 30 ατομικές εκθέσεις από το 1986 μέχρι και σήμερα.
Η εικαστική ερμηνεία του φυσικού τοπίου προξενεί πάντα το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Η προσπάθεια του καλλιτέχνη να περάσει από «το ωραίο στη φύση» στο ωραίο στην τέχνη, η δυνατότητά του να διατυπώσει μια ερμηνεία του φυσικού χώρου είναι ένα κεφαλαιώδες ζήτημα γι’ αυτόν όσο και για την ίδια την αισθητική θεωρία. Το έργο του Άρη Λιάκου αποτελεί ακριβώς αυτή τη συνεχή όσο και αγωνιώδη προσπάθεια να οδηγηθεί σε μια ερμηνεία της φύσης ακολουθώντας ταυτόχρονα τα διδάγματα της παράδοσης.
Η εικαστική λοιπόν παράδοση του δίνει κάποιες σταθερές. Η πρώτη είναι ότι το αυθεντικό έργο τέχνης όσο περισσότερο απομακρύνεται από την φυσικότητα και την απεικόνιση της φύσης τόσο περισσότερο την πλησιάζει. Η απεικόνιση λοιπόν της φύσης μας οδηγεί στην απομάκρυνση από τον νατουραλισμό.
Το δεύτερο δίδαγμα, ιδιαίτερα ορατό στο έργο του καλλιτέχνη, είναι πως αναζητούμε την ομορφιά της φύσης σε κάτι περισσότερο από κάποια τυχαία ή περιστασιακά της στοιχεία. Ερμηνεία για τον Άρη Λιάκο είναι η αναζήτηση του ουσιώδους που βέβαια βρίσκεται σε συνάρτηση με το χρόνο και την εποχή. Η αναζήτηση ερμηνείας μέσα στα φαινόμενα και διατύπωση του ουσιώδους είναι και το στοιχείο που απομακρύνει τον καλλιτέχνη από τα ρουσσωικά διδάγματα για την απλή ομορφιά της φύσης, από την ομορφιά της φύσης.
Επίσης δημιουργεί στο έργο του μια λεπτολογική παρατήρηση της φύσης, που κατά τη γνώμη μου είναι και πιο ουσιαστική. Η δυνατότητα, για παράδειγμα να νοιώσει κανείς τη φύση μέσα από την ησυχία ενός φθινοπωρινού ή το αίσθημα της παγωμάρας που σου αφήνει ένα χειμωνιάτικο τοπίο, «η φανερωμένη φύση θέλει πάντα τη σιωπή».
Πρόκειται για την αίσθηση ότι η φύση στο έργο του αποτελεί ένα ζωντανό αν και βουβό οργανισμό, είναι μία ενότητα ζωής. Πρόκειται δηλαδή για μια ισχυρή αντίληψη της παράδοσης που έχει τις ρίζες της στον Γκαίτε και ανανεώθηκε φιλοσοφικά από το γερμανικό ιδεαλισμό.
Οι χρωματικές ενότητες που χρησιμοποιούνται σε κάθε έργο είναι περιορισμένες, γεγονός που βρίσκεται σε συνάρτηση με τη βαθύτερη υφολογική λιτότητα που θέλει να κατακτήσει ο καλλιτέχνης. Η αναζήτηση του ουσιώδους που αναφέραμε παραπάνω επιτάσσει κι αυτή την λιτότητα. Βέβαια αυτές οι χρωματικές ενότητες στηρίζουν πάντα και αποκλειστικά καθαρές ζωγραφικές αξίες. Πάντως οι ενότητες αυτές, αν και λιτές κατακτούν το χρωματικό ύφος και την ένταση που τους αναλογεί σε συνάφεια κι αυτή τη φορά με την παράδοση. Για παράδειγμα η σχέση του κίτρινου, όπως θα προσυπόγραφε ο Γκαίτε στη περίφημη θεωρία του για τα χρώματα, με το φως, την καθαριότητα, τη δύναμη ή τη θερμότητα είναι παρούσα στο έργο του ή αντίθετα η σχέση του μπλε με τη σκιερότητα, την απομάκρυνση ή την απόσταση, την αδυναμία ή την νοσταλγία. Ο Άρης Λιάκος, έχοντας πίσω και τη μεγάλη ενασχόλησή του με τη ψυχολογία πιστεύει ότι τα χρώματα αποτελούν συνειδησιακά περιεχόμενα αισθησιακών ποιοτήτων. Τα χρώματα αποτελούν μια βιωμένη κατάσταση του υποκειμένου που ζωγραφίζει ή απλώς παρατηρεί. Η αισθητηριακή διάσταση ενυπάρχει με την ηθική.
Οι χρωματικές αυτές οντότητες διατυπώνονται μέσα από ένα μεταιμπρεσιονιστικό ύφος γεγονός που βρίσκεται σε πλήρη αλληλουχία με την αντίληψη που έχει ο καλλιτέχνης για τη φύση ως ενότητα ζωής και ζωντανό οργανισμό. Εξάλλου αυτό το δαιμονιακό στοιχείο που αποκτά στο έργο του ένα ανοιξιάτικο τοπίο θα μπορούσε να εκφραστεί μόνο μέσα από ένα τέτοιο ύφος.
Ο καλλιτέχνης δεν είναι μόνο ακουαρελίστας αφού ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του είναι ελαιογραφίες. Όμως τα ουσιώδη στοιχεία της ακουαρέλας, η διαφάνεια ή το φως αλλά και η ταχύτητα του τελικού αποτελέσματος παραμένουν και στα λάδια του. Εξάλλου είναι πολύ γνωστή η βαθύτερη σχέση της ακουαρέλας με το ιμπρεσιονιστικό ύφος.
Η λογική των επιπέδων και της προοπτικής είναι παλιά στοιχεία της παράδοσης. Το πρώτο επίπεδο, που βρίσκεται πιο κοντά στο μάτι, έχει χρώματα θερμά το δεύτερο που απομακρύνεται απ΄ αυτό έχει χρώματα πιο ήπια. Στα έργα του η λογική αυτή αποκτά μια παράξενη επαναληπτικότητα. Στο πρώτο επίπεδο έντονα και ζωηρά χρώματα ερμηνεύουν το θέμα, το αναλύουν μέσα από τις πιο λεπτές ποικιλίες μιας τονικότητας. Είναι σαν την ανάπτυξη, πολύ αναλυτική , ενός μουσικού κομματιού.
Μαρία Ζουμπούλη
Ημέρες Έκθεσης: Από Πέμπτη 30/1 έως Κυριακή 9/2 στον Εκθεσιακό χώρο του ΙΜΚ.
Είσοδος Ελεύθερη
Πληροφορίες
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206, (ύψος Χαμοστέρνας), Ταύρος, Τ.Κ. 177 78, Τηλ. 210 3418550 & 210 3418579
Facebook: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης – Michael Cacoyannis Foundation
Twitter: @MCF_MCacoyannis
Instagram: @mcf.gr | Hashtag: #MCF
Youtube: MCacoyannisF
