Ιωσήφ Αλυγιζάκης: Συνέντευξη του Χανιώτη μυθιστορήματος

Ιωσήφ Αλυγιζάκης

O Iωσήφ Aλυγιζάκης, είναι ένας χαρισματικός, γεμάτος χιούμορ άνθρωπος, που σε κερδίζει από τα πρώτα λεπτά που τον συναντάς, χωρίς να ξέρεις τίποτα για αυτόν! Τον γνώρισα στο ταξίδι που έκανα προσφάτως στα Χανιά με αφορμή την παράσταση μας, “Διάδρομος 2” και φυσικά ο Ιωσήφ, ήταν από τους ανθρώπους των τεχνών και του πολιτισμού της πόλης, που έσπευσε να στηρίξει το κάλεσμα του επίσης Χανιώτη, ηθοποιού Δημήτρη Χαβρέ, με την
ενέργεια και την παρουσία του!

Πίνοντας ένα cocktail το ίδιο βράδυ μετά την παράσταση στο “Bohème” κανονίσαμε να πιούμε ένα καφέ το πρωί της επόμενης μέρας στο φιλόξενο “Morum City Hotel Chania” όπου μέναμε, για να τα πούμε, καθώς τα τελευταία 25 χρόνια “εκδίδεται” όπως λέει χαριτολογώντας, μιας και έχει γράψει ουκ ολίγα μυθιστορήματα!!!

Περιμένοντας να φτάσει, κάνω την έρευνα μου και η κουτσομπόλα google μου δίνει τα πρώτα στοιχεία! Γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Xανιά. Έζησε στο Bελιγράδι, στο Kαίμπριτζ, στην Κοπεγχάγη και στην Aθήνα. Είναι απόφοιτος της αγγλικής φιλολογίας. Ήταν ιδιοκτήτης Κέντρου ξένων γλωσσών. Φτάνει ακριβώς στην ώρα του, παραγγέλνουμε και φυσικά ξεκινάμε την κουβέντα μας, με το πως του φάνηκε η παράσταση!

Ιωσήφ πώς σου φάνηκε ο “Διάδρομος 2”

Η παράσταση «Διάδρομος 2» που παρακολούθησα στο «Ωδείον» στα Χανιά, αρχές Ιανουαρίου 2025, κατ’ αρχάς, με συνεπήρε με τη μουσική εισαγωγή από τη νεαρή πιανίστρια Ελισάβετ Χαβρέ. Απ’ την άλλη, με καθήλωσε όταν είδα την εκτέλεση του ρόλου από τον Δημήτρη Χαβρέ επί μια ώρα πάνω στη σκηνή, δύσκολο επίτευγμα που, λίγο να ξέρεις από θέατρο ή έστω και με απλή ενσυναίσθηση, διαπιστώνεις πόσο χρειάστηκε ο ηθοποιός να δουλέψει τη φωνή, το τέμπο στη διαδικαστικότητα εκφοράς όχι μόνο της κάθε συλλαβής στα λεχθέντα αλλά και στην κάθε εκπνοή
και εισπνοή σε όλη τη διάρκεια του έργου. Άκρως δεσμευτικό, που δεν δίνει κανένα ξεγλίστρημα στο όποιο σαρδάμ, στην όποια ηχητική ατασθαλία στο στακάτο κείμενο λόγω κούρασης του ηθοποιού πάνω σ’ έναν ηλεκτρικό διάδρομο εκγύμνασης, που συνεχώς τρέχει. Ο ηθοποιός με μαεστρία δίνει εξ’ αρχής το έναυσμα για το πόσο είναι δουλεμένο το μυαλό, η φωνή, η υποκριτική και το σώμα σ’ έναν που βλέπει το θέατρο σοβαρά και με ευρύτητα πνεύματος.

Ιωσήφ είσαι συγγραφέας και έχουν εκδοθεί 11 μυθιστορήματά σου, αν δεν κάνω λάθος και μάλιστα δύο από αυτά έχουν επανακυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Έρεισμα στα Χανιά. Όμως θα ήθελα να μου συστηθείς, με τον μοναδικά δικό σου τρόπο! Μίλησε μου για σένα και πώς έφτασες να γράψεις το πρώτο σου βιβλίο!

Να διευκρινίσω ότι μόλις ολοκλήρωσα το ένατό μου μυθιστόρημα. Έχω μεταφράσει ένα μυθιστόρημα από τα αγγλικά στα ελληνικά, δυο μυθιστορήματά μου ανασυστάθηκαν και επανεκδόθηκαν και υπάρχει και μια συμμετοχή μου σε γερμανική ανθολογία με θέμα την αρχαιότητα και τους Ελληνικούς μύθους. Το πρώτο μου μυθιστόρημα «Η αναγνώριση του πτυχίου» είναι μεταφρασμένο στα αγγλικά και το δεύτερο «Τρεις Λευκές Σελίδες» στα Γερμανικά. Έχω
γράψει κι έχω επιμεληθεί κάποια θεατρικά που έχουν ανέβει στην Αθήνα και στα Χανιά. Το πρώτο μου μυθιστόρημα ήταν στην κυριολεξία μια έκρηξη που έλαβε χώρα πριν από τριάντα τρία χρόνια κατά το φανταριλίκι μου. Μια έκρηξη προσωπική στην προσπάθειά μου να σπάσω τα κοινωνικά δεσμά που μ’ έκαναν ν’ ασφυκτιώ. Έτσι, τότε ξεκίνησα να γράφω ανελλιπώς, όλα αυτά τα χρόνια, λογοτεχνία, που αργότερα χαρακτηρίστηκε ως ‘κουήρ’.

Φαντάζομαι πως δεν είναι εύκολο να σπας τα στερεότυπα, αλλά σίγουρα η τέχνη, η συγγραφή είναι ένα όχημα που μπορεί να σε ταξιδέψει πολύ πιο μακριά από εκεί που πιστεύεις ή ονειρεύεσαι ότι μπορείς να πας!? Πόσο τολμηρό ήταν να γράφεις έργα της ΛΟΑΤΚΙ+ λογοτεχνίας και να ζεις στην Ελλάδα του 2000, όπου και κυκλοφόρησε το πρώτο σου μυθιστόρημα!? Σίγουρα, τα κοσμοπολίτικα Χανιά και ο κόσμος τους, έχουν πιο ανοιχτούς ορίζοντες από άλλες πόλεις στην περιφέρεια καθώς ο τεράστιος όγκος τουρισμού, για τόσες δεκαετίες, διαμορφώνει και διευρύνει τη ματιά των ανθρώπων… στο κομμάτι της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης, παρότι είναι λέξεις φορεμένες πολύ στην εποχή μας, ισχύει στην πράξη!?

Να επισημάνω ότι αν και το πρώτο μου μυθιστόρημα εκδόθηκε το 2000, ξεκίνησα να γράφω από το 1992, το πρώτο μου έργο το κατέθεσα το 1994, που σημαίνει ότι χρειάστηκαν έξι χρόνια χτυπώντας εκδοτικές πόρτες για να εκδοθεί. Επίσης, το ότι εκδόθηκε, δεν σήμαινε ότι τα πράγματα άλλαξαν μετά από αυτό. Η μάχη ήταν ακριβώς η ίδια αλλά και η αντίδραση σαρκαστική και η επίφαση αποστασιοποιητική επίσης: «Μα εμείς δεν ασχολούμαστε με αυτή τη λογοτεχνία» ήταν η, επί έτη, ατάκα των εκδοτών μιας και θεωρούσαν ή διατείνονταν ότι δεν υπάρχει αγοραστικό αναγνωστικό κοινό.

Τα Χανιά είναι μια κοσμοπολίτικη πόλη, κυρίως κατά το κοινωνικό θεαθήναι, την επίδειξη νεοπλουτισμού και μεγαλομανίας, χαρακτηριστικά όμως που τα βρίσκουμε σε κάθε μικρή ή μεγαλύτερη πόλη, που ήταν και είναι κομβικό λιμάνι συνάντησης πολιτισμών και επιβολής πολιτικής εξουσίας. Η τεράστια έκταση του τουριστικού προϊόντος μέσα σε μόλις τριάντα χρόνια, έκανε ένα μείζον μέρος του πληθυσμού της να ανασυγκροτηθεί οικονομικά. Ως
αποτέλεσμα αυτού, υπήρξε μεγάλη άνθιση στις καλλιτεχνικές ομάδες του τόπου, που ευελπιστούν να καλύψουν το όποιο πολιτιστικό κενό και να πετάξουν τις μικροεπαρχιώτικες αντιλήψεις στον κάλαθο των άστοχων και άσκοπων πεπερασμένων δεδομένων που μας διακατείχαν.

Με αφορμή το “Κρυφά γοήτευσέ με” που πρωτοεκδόθηκε τον Οκτώβρη του 2009 από εκδοτικό στην Αθήνα και επανεκδόθηκε το καλοκαίρι του 2022 από τις εκδόσεις “Έρεισμα” στα Χανιά, ένα βιβλίο που ενέπνευσε τον σκηνοθέτη Γιάννη Κρομμυδάκη, αλλά και μία ομάδα εξαίρετων συντελεστών, να γυρίσουν την ταινία μικρού μήκους “Άνανδρος” που βασίζεται στο μυθιστόρημα σου και να αποσπάσουν επίσημες συμμετοχές και διακρίσεις σε έξι διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου ανά τον κόσμο. Μίλησε μου για το πώς δέχτηκαν στα Χανιά αυτό το καλλιτεχνικό εγχείρημα! Με χαρά βλέπω ότι υπήρξε η υποστήριξη από το Δήμο και την Περιφέρεια!

Όντως, υπήρξε στήριξη από την Περιφέρεια Κρήτης και τον δήμο Χανίων και τους ευχαριστούμε θερμά που συνέβαλαν με τον τρόπο τους στην πραγμάτωσή της. Η ταινία μικρού μήκους «Ο Άνανδρος», 2022, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κρομμυδάκη, πραγματεύεται την κακοποίηση των λοατκι+ εφήβων μέσα στην ίδια τους την οικογένεια καθώς και τα αποτελέσματα μιας τέτοιας αντιπαλότητας. Είναι το απαύγασμα μιας πολύμηνης συνεργασίας με τον σκηνοθέτη, που βασίστηκε σε ένα μικρό κομμάτι του «κρυφά γοήτευσέ με», ένα από τα δυο μυθιστορήματά μου με τρανς χαρακτήρες, κάτι που θεωρώ πολύ ιδιαίτερο, αν σκεφτεί κανείς ότι γράφτηκαν πριν πάνω από μια εικοσαετία.

Πώς είναι η καθημερινότητα σου, καθώς έχεις ζήσει και σε ευρωπαϊκές πόλεις, αλλά επέστρεψες στα Χανιά! Φαντάζομαι πως η ζωή τρέχει σε διαφορετικές ταχύτητες τους χειμερινούς μήνες.

Έχω ζήσει στο Βελιγράδι, στο Καίμπριτζ, στην Κοπεγχάγη και στην Αθήνα. Διαφορετικές πόλεις, οπτικές και τρόποι ζωής. Διαφορετικό το κλίμα και οι άνθρωποι. Αυτή η ποικιλότητα όμως είναι και το συστατικό να εμπνεύσει έναν συγγραφέα. Τα Χανιά, αν και επαρχιακή πόλη, έχει ρυθμούς πολύ έντονους το καλοκαίρι, λόγω τουρισμού, που καταλαγιάζουν όμως κάθετα τον χειμώνα, ώστε να ξαναπάρουμε δυνάμεις για το επόμενο καλοκαίρι με τα εκατομμύρια ξένων επισκεπτών. Το ιδιαίτερο με την επαρχία, όπως και με όλους τους κλειστούς κύκλους, είναι ότι
ο κοινωνικός ιστός είναι ταυτόχρονα και προσφιλώς αλλά και αναίσχυντα μικρός, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Οι άνθρωποι των τεχνών σαν εσένα, στηρίζουν ο ένας τον άλλον σε μία μεγάλη επαρχιακή πόλη όπως τα Χανιά;

Το εξαιρετικό με την πόλη μας είναι ότι αν και σχετικά μικρή, βρίθει από καλλιτεχνικό κόσμο, από ανθρώπους της τέχνης και από ανθρώπους που εκφράζονται και εκτονώνονται μέσω αυτής. Κάποιοι από αυτούς συνεργάζονται με κάποιους άλλους, κάποιοι κρατούν αποστάσεις, όπως παντού, άλλωστε. Εκτός της φυσικής ομορφιάς, τα Χανιά με τον καλλιτεχνικό τους κόσμο, είναι ένα έτοιμο κινηματογραφικό στούντιο και πλατό με όλους τους χρειαζούμενους συντελεστές, από τεχνικούς μέχρι ηθοποιούς για μεγάλες παραγωγές. Αυτό πρέπει να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.

Αν υπήρχε ένα κεφάλαιο της ζωής σου που θα μπορούσες να ξαναγράψεις, ποιο θα ήταν και τί θα άλλαζες!

Αν γινόταν να ξαναγεννιόμουν, αυτό που θα άλλαζα θα ήταν να ερχόμουν σε επαφή με την τέχνη σε πολλή πρώιμη ηλικία. Είναι υπέροχο να εκτίθενται τα μικρά παιδιά στις καλές τέχνες. Βοηθά στην ενσυναίσθηση, την κατανόηση στον ορθολογισμό, την προσωπική ισορροπία, την αίσθηση αλληλεγγύης και αγάπης.

Αν έπρεπε να περιγράψεις τον εαυτό σου με 5 λέξεις ποιες θα ήταν;

Επίμων, προσφιλής, ρομαντικός, δημιουργικός, διεκπεραιωτικός.

Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στον κόσμο μας, τί θα ήταν αυτό;

Θα άλλαζα την παιδεία, τον τρόπο που διδάσκεται η τέχνη και η ιστορία στα σχολεία. Η παιδεία είναι ένας σημαντικός πυλώνας στην οποία η πολιτική ευσχήμως δίνει το ποσοστό σημασίας που αυτήν ενίοτε βολεύει.

Ποιο είναι το “φάρμακο” και ποιο το “φαρμάκι” της εποχής μας;

Το φαρμάκι είναι το μίσος και το φάρμακο είναι η γνώση και η ενσυναίσθηση.

Κάνεις σχέδια… ονειρεύεσαι; Αν σου έλεγα βάλε τα χέρια στην καρδιά σου, κλείσε τα μάτια σου και πες μου, που “βλέπεις” τον εαυτό σου και ηρεμεί το μέσα σου… που, με ποιους και τί θα έκανες!!;

Ο συγγραφέας κλείνει τα μάτια για να στοχαστεί, να εμπνευστεί και να ονειρευτεί τον κόσμο που θα ήθελε να προβάλει ως καλλιτεχνικό δημιούργημα, με σκοπό να τον φτιάξει όσο μπορεί. Μέσω των συγγραμμάτων μου ηρεμώ, με ταξιδεύουν οι χαρακτήρες των βιβλίων μου και με συντροφεύουν στο μοναχικό ταξίδι της συγγραφής. Την τελευταία δωδεκαετία άνοιξα τη δημιουργικότητά μου συνεργαζόμενος με θεατρικές ομάδες, όπως αυτή του Youca με τον Gary Borland, που με έβγαλαν από το μοναχικό καβούκι της μυθιστοριογραφίας και είναι κάτι που επίσης μου δίνει ανάσα, ηρεμία και ζωή.

Αν είχες την δυνατότητα με έναν υπερβατικό τρόπο να συναντούσες τον “μικρό” Ιωσήφ, το παιδάκι που ήσουν κάποτε, ως ενήλικας σήμερα, τί θα του έλεγες;

Μ’ αυτή η ερώτηση σε παραπέμπω λοιπόν, στο μυθιστόρημα που μόλις τελείωσα το οποίο έχει αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία, αφού με πιάνω από την ηλικία των πέντε ετών. Δε μένει, παρά, όταν κάποια στιγμή εκδοθεί, να το μάθεις.

Δώσε μου το τοπ 5 σου στα Χανιά!
Θα προτιμούσα οποιαδήποτε παραλία, αρκεί να είναι η θάλασσα καθαρή, συνήθως δυτικά ή
νότια της Κρήτης. Τα Χανιά έχουν από χωριάτικο, μέχρι γκουρμέ ή ταβερνιάρικο φαγητό σε
εκατοντάδες φαγάδικα, κυριολεκτικά. Ωραίος καφές στο παλιό λιμάνι πολύ πρωί, πριν
αρχίσουν να κατεβαίνουν τα λεφούσια κόσμου και σημείο συνάντησης το Κουμ Καπί ή η
Σπλάντζια.

Τί κάνεις για να ηρεμείς τον τεντωμένο νου της καθημερινότητας; Ποιος είναι ο δικός σου διαλογιστικός χρόνος;

Τον χρόνο κάθε μέρα τον καθορίζω ανάλογα με τις υποχρεώσεις αλλά κυρίως τα θέλω μου, βαρύνουσας σημασίας για μένα. Με φίλους και αγαπητά πρόσωπα, μ’ ένα βιβλίο στο χέρι ή δουλεύοντας τα κείμενα με τα οποία καταπιάνομαι στον υπολογιστή είναι οι ιερές ώρες για μένα, αυτές που με κάνουν να ταξιδεύω τα συναισθήματα εμπλέκοντας τον δικό μου χρόνο με αυτόν των άλλων είτε είναι οι φίλοι είτε οι ήρωες από τα βιβλία μου.

Υπάρχει κάποιος που θα του ζητούσες δημόσια συγγνώμη και κάποιος που θα του έλεγες δημόσια ευχαριστώ!

Τις συγγνώμες, με ειλικρίνεια και με το χέρι στην καρδιά τις έχω πει τη στιγμή που το ήθελα και χρειαζόταν, άσχετα αν υπήρχε κόσμος τριγύρω. Πάντα ευχαριστώ δημόσια τους ανθρώπους που με προσεγγίζουν για το έργο μου. Η ευγνωμοσύνη είναι και αυτή μια αρετή, που όταν την εκφράζεις, κατανοείς για άλλη μια φορά την ταπεινότητα της ύπαρξής σου.

Το “AI” και ο τρόπος που μπαίνει στην καθημερινότητα μας η τεχνητή νοημοσύνη, ως άνθρωπο και ως συγγραφέα σε βάζει σε σκέψη; Ποιο είναι το πρόσημο που θα έβαζες;

…λοιπόν….Η Τεχνητή Νοημοσύνη, ΑΙ, μπήκε σχετικά πρόσφατα στις ζωές των δημιουργών για να μας ξιπάσει περισσότερο απ’ ό,τι για να μας βοηθήσει. Οι υπολογιστές μας λύνουν τα χέρια αλλά αν δέσουμε τα χέρια μας και αφεθούμε αποκλειστικά στους υπολογιστές, τότε το αποτέλεσμα ίσως είναι σαν αυτά τα εφιαλτικά δυστοπικά σενάρια στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Ως προς την κειμενογραφία, προφανώς, η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) προς το παρόν, συλλέγει στοιχεία από τις ήδη υπάρχουσες αποθήκες δεδομένων. Τι γίνεται όμως όταν φτάσουμε στο σημείο να μας ανταγωνιστούν στη φαντασία; Λένε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει τη δυνατότητα χωρητικότητας 2,5 εκατομ. giga. Οι πιο προηγμένοι υπολογιστές μας ξεπερνούν; Πιθανόν, ναι. Όμως τα όρια της φαντασίας και οι διαδρομές της στην κάθε ξεχωριστή ανθρώπινη υπόσταση ίσως είναι το κλειδί από το γενικό χωνευτήρι όλων των αποθηκών πληροφορίας για να βγάλουν ένα ρεζουμέ. Αν εκατό άνθρωποι εκθέσουν το ίδιο ερώτημα στο ΑΙ την ίδια στιγμή, το αποτέλεσμα προφανώς, δεν θα είναι αυθεντικό, μοναδικό, αλλά πανομοιότυπο. Πέραν αυτού, έρχεται και το ηθικό δίλημμα, που αγγίζει και τα νομικά ζητήματα, που κρατούν την ανθρωπότητα.

Ο μυθιστοριογράφος μπορεί να βασιστεί στην έρευνα μέσω υπολογιστή, όμως η πρακτική, η τακτική και το προσωπικό ταξίδι που θα τον κάνει να δημιουργήσει είναι το μάθημα που θα δώσει στον κάθε αναγνώστη να μάθει να στηρίζεται στα πόδια του όταν πρόκειται να αγωνιστεί. Μεγάλο πράγμα η αυτογνωσία, η αυτάρκεια και όλο το ταξίδι στην προσωπική γνώση.

Τί ετοιμάζεις καλλιτεχνικά, υπάρχει κάτι στα σκαριά που θέλεις να μοιραστείς μαζί μας;

Αυτή τη στιγμή υποτιτλίζω στα αγγλικά τη νέα ταινία μεγάλου μήκους του Γιάννη Κρομμυδάκη με τον οποίο και συνεργαζόμαστε. Πριν λίγες μόλις μέρες έδιωξα από τα χέρια μου το νέο μου μυθιστόρημα και το άφησα να ξεκινήσει το όποιο δικό του ταξίδι. Έχω ήδη κατά νου να βάλω μπρος κάτι νέο αλλά αυτό συνεπάγεται ένα μεγάλο χρονικό διάστημα έρευνας και μελέτης, κάτι που έχει ήδη ξεκινήσει, πριν μπω στη διαδικασία συγγραφικής έκφρασης.

Η κουβέντα που κάναμε με τον Ιωσήφ πίνοντας το πρωινό μας καφεδάκι στο Morum και απολαμβάνοντας στη συνέχεια μια βόλτα στο παλιό λιμάνι, που σημειωτέων είναι υπέροχο τα ηλιόλουστα χειμωνιάτικα πρωινά στα Χανιά, με έκανε να νιώσω, λιγάκι περισσότερο “Χανιώτισσα” αν και Θεσσαλονικιά!!!

Αν θέλετε να αναζητήσετε τα μυθιστορήματά του, σας τα έχω όλα εδώ!!!

“Η αναγνώριση του πτυχίου” | Καστανιώτης, 2000
“Τρεις λευκές Σελίδες” | Πολύχρωμος Πλανήτης, 2005
“Η Πολιτεία των Γιασεμιών” | Μοντέρνοι Καιροί, 2007
“…και κάτι πολύ προσωπικό” | Πολύχρωμος Πλανήτης, 2008
“Κρυφά Γοήτευσέ με” | Μοντέρνοι Καιροί, 2009
“Το Φύλο του Έρωτα” | Μοντέρνοι Καιροί, 2011
“Das Blau der Hyazinthe” | Großenwahn, 2014
“Recognition to a Degree” | Amazon, 2016
“Σε Ψάχνω στο Χρόνο” | Πολύχρωμος Πλανήτης, 2017
“Entführung in die Antike” | PalmArtPress, 2019 (συμμετοχή)
“Τα Κίτρινα Αποσιωπητικά” | Πολύχρωμος Πλανήτης, 2020
“Κρυφά γοήτευσέ με” | ΕΡΕΙΣΜΑ, 2022 (επανέκδοση)
“Η Πολιτεία των γιασεμιών” | ΕΡΕΙΣΜΑ, 2023 (επανέκδοση)
Sghort film | More info | https://filmfreeway.com/projects/2560426

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ...