Νίκος Κουρής: Την Τετάρτη 27 Μαΐου στις 19.00 συνεχίζεται η διαδικτυακή ηχητική σειρά του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) Αναγνώσεις με το πεζογράφημα Ιογενής πνευμονία του Ζήσιμου Λορεντζάτου.
Η Ιογενής πνευμονία αποτελεί το μοναδικό αφήγημα που επιχείρησε να γράψει ο Ζήσιμος Λορεντζάτος, μολονότι ο ίδιος δεν θεωρούσε τον εαυτό του πεζογράφο.
Στο σύντομο κείμενό του, αν και απέφευγε συνειδητά τις αυτοαναφορικές εξομολογήσεις, μιλά σε τρίτο πρόσωπο για τη μοναξιά του αρρώστου και για την περιπέτεια υγείας που έζησε τον Αύγουστο του 1981, η οποία άρχισε στην Κεφαλονιά και συνεχίστηκε στην Αθήνα με τη νοσηλεία του στο νοσοκομείο Σωτηρία, έχοντας διαγνωστεί με ιογενή πνευμονία.
Αυτό το σπάνιo –και χαμένο μέχρι το 2016– πεζό του φαίνεται πως δουλεύτηκε επανειλημμένα από τον κορυφαίο δοκιμιογράφο, κριτικό, ποιητή και μεταφραστή, αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Παραδόξως, το ανέκδοτο χειρόγραφο του Λορεντζάτου βρέθηκε σε ημιτελή –ίσως και σχεδόν τελική– μορφή ανάμεσα σε άλλα γραπτά του πριν από τέσσερα χρόνια, όταν το αρχείο του παραδόθηκε στο Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης, το οποίο μάλιστα τύπωσε το βιβλίο την ίδια χρονιά.
Προσηλωμένος στην πνευματικότητα, εμμονικός αναζητητής λέξεων, κοσμοπολίτης με ευρύ πεδίο γνώσεων και βαθιά αγάπη και γνώση της ελληνικής παράδοσης, ο Ζήσιμος Λορεντζάτος (1915–2004) είναι ένας από τους κορυφαίους Έλληνες λόγιους.
Γιος του δημοτικιστή πανεπιστημιακού καθηγητή της κλασικής φιλολογίας Παναγή Λορεντζάτου, καταπιάστηκε κυρίως με το δοκίμιο εκπονώντας μελέτες για σπουδαίους Έλληνες και ξένους συγγραφείς (Καβάφης, Κάλβος, Παπαδιαμάντης, Σεφέρης, Σολωμός, Σαραντάρης, Έλιοτ, Ζιντ, Βίτγκενσταϊν, Πάουντ κ.ά.).
Τα Γράμματα Σεφέρη–Λορεντζάτου είναι μια από τις σπουδαιότερες ελληνικές αλληλογραφίες. Το 2001 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη για το σύνολο του έργου του, ενώ το 1988 του απονεμήθηκε το Α΄ Κρατικό Βραβείο Κριτικής-Δοκιμίου, το οποίο όμως δεν αποδέχτηκε, καθώς ήταν ένας σεμνός και εσωστρεφής άνθρωπος που αγαπούσε την απλότητα και δεν επιδίωκε τίτλους, αξιώματα και δημοσιότητα. Όπως έλεγε: «Τη ζωή τη ζούμε.
Ο καρπός της τρώγεται, και το πολύ που κάνεις με το γράψιμο αναμασάς τα φλούδια της. Παίρνω το γράψιμο σαν μια τέχνη που πασχίζω να την κάνω όσο μπορώ σωστά, ώστε να χρησιμέψει σε κάτι στη ζωή μας […]».